ШИНЖЛЭХ УХААН, ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ

ШУТИС, Японы Нагояа их сургуультай магистрын хээрийн судалгааг гурав дахь жилдээ хамтран зохион байгууллаа

Япон улсын Нагояа их сургуулийн Хүрээлэгч орчин судлалын сургууль дээр хэрэгждэг “Natural History Program: Fostering Future Leaders for Globalization” хөтөлбөрийн хүрээнд ШУТИС-ийн Геологи Уул Уурхайн Сургуулийн Геологи, Гидрогеологийн салбараас оюутны хээрийн лекц-судалгааг хамтран зохион байгуулаад гурав дахь жилийн нүүрийг үзэж байна. Өнгөрөгч хоёр жилийн хугацаанд манай 2 багш (О.Мөнхцэцэг, Г.Сэрсмаа), 8 оюутны хамт (үүнээс МУИС-ийн 2 оюутан) оролцсон ба энэ жил профессор Д.Бат-Өлзий, ШУА, Палеонтологи-Геологийн хүрээлэнгийн ЭНБД Н.Ичинноров нар 4 магистрантын хамт оролцлоо (Зураг 1).

Хээрийн лекц-судалгааны эхний хэсэг Өмнөговь аймгийн Цогт сумын нутагт орших АНУ-ын Байгалийн Түүхийн Музейн Рой Чапман Эндрюс нарын Төв Азийн экспедицийн судалгаагаараа дэлхийд анх удаа үлэг динозаврын өндөг олсон Баянзаг, ойролцоо орших төсөөтэй гарал үүсэл, амьтан ургамлын үлдэгдэлтэй ч хоорондоо эрс ялгаатай шинж чанар бүхий Төгрөгийн Ширээ, Авдрантын нуруунд ажиллаж, ажиглалт судалгаа, тайлалт дүгнэлт хийсэн юм.

Монгол дахь хээрийн судалгааны ажлын явцад салхины үйл ажиллагаагаар хуримтлагдсан улаан өнгийн элс, түүний структур, элсэнд агуулагдах динозаврын өндөгний хальсны үлдэгдэл, динозаврын гишгэсэн мөр, алхсан зам, элсний хуримтлалын дараах геологийн үйл ажиллагаа зэрэг сонирхолтой судалгаа хийлээ (Зураг 2-6).

Судалгаанд оролцсон оюутнууд хоёр багт хуваагдаж дараах үндсэн гурван асуудлаар тайлалт хийн, хоорондоо хэлэлцүүлэг хийлээ. Үүнд:

Төгрөгийн Ширээ, Баянзагт тархалттай хурдас чулуулгийн үүссэн эртний орчныг сэргээн босгох
Төгрөгийн ширээ, Баянзаг ижил насны хурдасууд ялгаатай шинж чанарыг тайлах, үүссэнээс явагдсан байж болох үйл ажиллагааг тайлбарлах
Салхины гаралтай хурдсанд агуулагдах нодуль, конкрецийн хэрхэн үүссэн талаар өөрсдийн таамаг дэвшүүлэх

Энэхүү судалгааны хоёр дахь хэсэг Япон улсад энэ сарын эхээр явагдсан ба карстын агуй, идэвхтэй галт уул, дэлхийн хамгийн залуу интрузив гэх мэт сонирхолтой, заримыг нь Монголд харах, судлах боломжгүй геологийн биетүүдтэй танилцаж, туршлага хуримтлуулсан (Зураг 7-13). Оюутнууд өгөгдсөн даалгаварын дагуу ахин хэлэлцүүлэг өрнүүлж амжилттай дуусгалаа.

Талархал

Монголын залуу судлаач, оюутан, эрдэмтдийг хөгжүүлэхэд боловсрол, судалгаа шинжилгээ, лбароторийн үнэтэй хувь нэмэр оруулж, дэмжсээр ирсэн Нагояа Их Сургууль, Нагояа Их Сургуулийн музей, ШУТИС дах Нагояа Их Сургуулийн хээрийн судалгааны төвийн профессор багш нарт талархал илэрхийлье